แก้วมังกร

ลักษณะของต้นแก้วมังกร ลำต้นเป็นแฉก 3 แฉก สีเขียว อวบน้ำ มีความยาวประมาณ 5 เมตร ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นส่วนของใบที่เปลี่ยนรูปร่างไป ส่วนลำต้นที่แท้จริงอยู่ในตำแหน่งที่เป็นศูนย์กลางของแฉกทั้ง 3 บริเวณตาข้างจะมีหนาม 1 – 5 หนาม มีรากทั้งในดินและรากอากาศ ดอกมีขนาดใหญ่ เกิดบริเวณปลายกิ่งในช่วงเดือนเมษายน เมื่อบานมีลักษณะคล้ายปากแตร โดยจะบานในช่วงหัวค่ำจนถึงเช้า มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ดอกจะมีความยาวประมาณเกือบหนึ่งฟุต ในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงตุลาคม เป็นช่วงที่แก้วมังกรให้ผลผลิต ผลมีลักษณะเป็นสันเหลี่ยมทู่ๆ เรียงรายอยู่ทั่วไปบนผิวเปลือก เปลือกหนา มีสีชมพูอมส้ม ภายในผลเมื่อผ่าออกจะมีเนื้อสีขาวขุ่น หรือสีชมพู ในเนื้อจะมีเมล็ดเล็กๆสีดำคล้ายกับเมล็ดงาฝังตัวอยู่

วิธีการปลูก
หลักปลูก 1 หลัก ปลูกแก้วมังกรได้ 3-4 ต้น (จำนวนต้นขึ้นอยู่กับผู้ปลูกจะพิจารณา) โดยกระจายการปลูกให้ห่างเท่าๆกัน และห่างจากหลักปลูก 20-25 เซนติเมตร หลุมปลูกควรขุดขนาด 30x30 เซนติเมตร และลึก 30 เซนติเมตร ดินปลูกควรผสมด้วยแกลบดำและปุ๋ยหมักอย่างละ 1 ถังปูน ปลูกต้นพันธุ์ที่เตรียมไว้ตรงกลางหลุม การปลูกต้องปลูกไม่ลึก ให้ปลูก “ตื้น” ไว้ แต่ไม่ควรให้รากลอย อาจมีกิ่งไม้ปักเป็นหลักที่โคนต้น แล้วผูกต้นให้แนบกับหลัก การย้ายต้นพันธุ์ลงหลุมปลูกควรระมัดระวังไม่ให้กระทบกระเทือนระบบรากมากจนเกินไป หลังปลูกให้รดน้ำทันที แล้วหาวัสดุ เช่น กิ่งไม้ ใบไม้ทางมะพร้าว หรือตาข่ายพรางแสง (ซาแลน) 60% มาบังแดดให้ประมาณ 7 วัน

การดูแลรักษา
ควรให้ปุ๋ยปีละ 3 ครั้ง
ครั้งที่ 1 ควรใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยสูตรเสมอ 15–15-15 ระหว่างเดือนตุลาคม–พฤศจิกายน ซึ่งถ้าหากใส่ปุ๋ยคอกจะทำให้รสชาติของแก้วมังกรออกหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย
ครั้งที่ 2 ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยสูตรเสมอ 15–15-15 ในช่วงเดือนมกราคม เพื่อเป็นการบำรุงต้นให้สมบูรณ์
ครั้งที่ 3 ควรใส่ปุ๋ยที่มีค่าตัวหลังมากๆ เช่น 15–17-18 หรือ 10–10-40 เพื่อเป็นการเตรียมและเร่งให้ต้นแก้วมังกรออกดอก

การกำจัดวัชพืช
อาจใช้วิธีการไถพรวนดินรอบช่องว่างระหว่างแถว และใช้จอบ เสียมกำจัดวัชพืชรอบโคนต้นอย่างสม่ำเสมอทุก 2 เดือน โดยการไถพรวนอาจทำเพียงปีละครั้งช่วงหน้าแล้ง

ที่มา :   กรมส่งเสริมการเกษตร

โรคลำต้นจุดสีน้ำตาล

สาเหตุเกิดจากเชื้อรา Dothiorella sp.
ลักษณะอาการ อาการเริ่มแรกจะพบเข้าทำลายที่บริเวณกิ่งอ่อน หรือ ผลอ่อน เป็นจุดสีเหลือง จากนั้นจะพัฒนาเป็นตุ่มนูนเล็กสีน้ำตาลคล้ายสนิมเหล็ก ถ้าแผลขยายใหญ่จะพบอาการเป็นรอยปื้นไหม้ ถ้าพบเป็นที่ผลทำให้ผลเสียหายเป็นตำหนิ ทำให้สูญเสียราคาและคุณภาพ
การป้องกันกำจัด
1. เลือกใช้ต้นพันธุ์ที่แข็งแรง ปราศจากโรค เพราะเชื้อโรคอาจติดมากับกิ่งพันธุ์ได้
2. เน้นการตัดแต่งกิ่งยอดอ่อนหรือลำต้นหรือส่วนที่เป็นโรค และเก็บรวบรวมนำไปฝังหรือเผาทำลายเสีย เพื่อลดปริมาณของเชื้อโรคพืช
3. การตัดแต่งกิ่งต้องให้มีขนาดของบาดแผลน้อยที่สุด
4. ถ้าพบการระบาดมาก หลังจากการตัดแต่งกิ่ง ควรฉีดพ่นด้วยสารเคมีป้องกันกำจัดโรคพืชทันที
5. ระมัดระวังอย่านำกรรไกรที่้ใช้ตัดแต่งต้นที่เป็นโรคไปใช้ตัดแต่งต้นปกติ เพราะเชื้อราอาจติดไปกับกรรไกรได้ ควรนำไปล้างทำความสะอาดก่อนนำไปใช้ใหม่ทุกครั้ง
6. ลดการใช้ปุ๋ยไนโตรเจน อย่าให้สูงจนเกินไป เช่น ปุ๋ยยูเรีย(46-0-0) หรือ ใส่แต่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมักเพียงอย่างเดียว เพราะจะทำให้เกิดการระบาดของโรคได้ง่าย เนื่องจากพืชจะอวบน้ำมากขึ้น เชื้อโรคและแมลงเข้าทำลายได้ง่ายขึ้น แต่ควรใช้ปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น 15-15-15, 16-16-16 หรือ สูตรตัวท้ายสูงในช่วงกำลังให้ผลผลิต เช่น 13-13-21 ร่วมกับการฉีดพ่นด้วยธาตุอาหารแคลเซียม และแมกนีเซียม
7. ถ้าดินเป็นกรดจัดมากอาจจำเป็นต้องปรับสภาพดินด้วยปูนโดโลไมท์ ซึ่งจะได้รับธาตุแคลเซียมและแมกนีเซียมเสริมไปด้วย
8. งดการให้น้ำในช่วงบ่ายหรือเย็น เนื่องจากจะมีความชื้นสูง เมื่อรวมกับน้ำค้าง จะทำให้เกิดโรคระบาดง่าย โดยควรรดน้ำในช่วงตอนเช้าแทน

โรคกิ่งเน่าและผลเน่า

สาเหตุเกิดจากเชื้อรา Dothiorelld sp.
ลักษณะอาการ ในระยะเริ่มแรก บริเวณที่ผิวของแก้วมังกรจะเป็นจุดเล็ก ๆ สีเหลือง อาจเป็นจุดเดียวหรือหลายจุด โดยมักเป็นที่กิ่งอ่อนก่อน ต่อมารอบๆ จุดแผลจะมีลักษณะอาการช้ำ ฉ่ำน้ำ บริเวณแผลขยายต่อไปเรื่อยๆ บางครั้งจะพบการเน่าของโรคทั้งกิ่งของแก้วมังกร เมื่อแผลเริ่มแห้ง กิ่งของแก้วมังกรจะเป็นสีขาวออกน้ำตาลเล็กน้อย มีจุดสีดํากระจายทั่วบริเวณที่เป็นแผล ที่เห็นเป็นจุดสีดําคือสปอร์ เป็นส่วนขยายพันธุ์ของโรค
การป้องกันกำจัด
1.หลังการตัดกิ่ง ควรมีการกําจัดซาก โดยนําไปทําลายนอกแหล่งปลูก
2.ไม่ควรใส่ปุ๋ยคอก งดการใส่ปุ๋ยยูเรีย
3.เมื่อพบแก้วมังกรเริ่มเป็นโรค ควรตัดแต่งกิ่งที่เป็นโรคออกแล้วฉีดพ่นด้วยสารเคมี

ที่มา :   กรมวิชาการเกษตร

คนไทยรู้จักวิธีรับประทานผลแก้วมังกรได้ดีไม่ด้อยกว่าชนชาติอื่น เช่น ใช้ร่วมกับสลัดผัก สลัดผลไม้ หรือผลไม้รวมมิตร ทำน้ำแก้วมังกร น้ำผลไม้รวมมิตร และเครื่องดื่มแบบต่าง ๆ เนื้อแก้วมังกรกวน เนื้อแก้วมังกรอบแห้ง ไอศกรีม หรือนำผลแก้วมังกรมาแช่แข็งและรับประทานผล ทั้งที่ยังแข็งอยู่ หรือเนื้อที่แช่แข็งเริ่มละลาย หรือรับประทานเป็นผลไม้สด โดยผ่าผลตามยาวก็จะเห็นเนื้อสีขาวหรือสีแดงเข้มอมม่วงและเนื้อสีชมพู ทั้งนี้ แล้วแต่พันธุ์ โดยมีเมล็ดคล้ายงากระจายอยู่ทั่วไปในเนื้อ แล้วหั่นตามยาวเป็นชิ้น ๆ คล้ายกลีบส้มที่มีเปลือกติดอยู่ เวลารับประทานก็สามารถใช้ช้อนตัก หรือแกะและดึงเปลือกออกคล้ายการปอกกล้วย

แก้วมังกรเป็นผลไม้ที่มีชื่อดีและเป็นมงคล มีสีสันและรูปทรงสวยงาม จึงมีการนำผลแก้วมังกรมาใช้ในพิธีต่างๆ เช่น พิธีพราหมณ์ พิธีไหว้เจ้า รวมทั้งการใช้เลี้ยงในงานมงคลต่าง ๆ และใช้จัดกระเช้าของขวัญ นอกจากนี้ยังสามารถนำดอกและผลอ่อนมานึ่งทำเป็นผักรับประทานกับน้ำพริก และปรุงในแกงส้ม หรือใช้ดอกมาประกอบอาหารจีนในภัตตาคารหรูได้หลายอย่าง

ที่มา:   กรมวิชาการเกษตร