มะเขือเทศ

มะเขือเทศ เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญพืชหนึ่ง ซึ่งมีผู้นิยมปลูกและบริโภคกันอย่างแพร่หลาย สามารถนำไปประกอบอาหารได้หลายชนิด เป็นพืชผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูงโดยเฉพาะวิตามินเอ วิตามีนซี นอกจากเกษตรกรมีการปลูกมะเขือเทศเพื่อขายส่ง เพื่อการบริโภคสดแล้วในปัจจุบันได้มีการผลิตส่งโรงงานอุตสาหกรรมเพื่อแปรรูปในแบบต่างๆ เช่น น้ำมะเขือเทศ และซอสมะเขือเทศเป็นต้น มะเขือเทศเจริญเติบโตได้ดีและให้ผลผลิตสูงในสภาพอากาศเย็นสบาย เช่น ฤดูหนาวมะเขือเทศจะติดผลดี และในฤดูหนาวโรคแมลงรบกวนน้อยกว่าฤดูอื่น ผลผลิตที่ได้รับมีปริมาณมากและคุณภาพดี จึงเหมาะที่จะปลูกส่งเข้าโรงงาน ส่วนฤดูร้อน และฤดูฝนมะเขือเทศจะเจริญเติบโตไม่ดี ผลผลิตต่ำ เนื่องจากมีโรคแมลงรบกวนมาก

การเตรียมดิน
การเตรียมดินสำหรับปลูกมะเขือเทศต้องพิถีพิถันเป็นอย่างมากดินต้องมีการระบายน้ำดี กำจัดวัชพืชออกให้หมด เพราะวัชพืชนอกจากจะแย่งน้ำ อาหารและแสงแดดแล้ว ยังเป็นที่อยู่อาศัยของโรคและแมลงอีกด้วย ดังนั้น ถ้าหากมีการเตรียมดินให้ดีตั้งแต่เริ่มแรกจะเป็นการป้องกันการงอกของวัชพืชไปได้นาน การเตรียมดินควรไถดินให้ลึกประมาณ 30-40 เซนติเมตร ถ้าใช้เครื่องทุ่นแรง หรือรถไถ ควรไถ 2 ครั้ง โดยใช้ผาน 4 และผาน 7 ไถย่อยดินไปมาและ ตากดินให้แห้ง 3-4 อาทิตย์ แล้วย่อยดินให้ละเอียดพอสมควร เพราะมะเขือเทศต้องการสภาพดินที่มีการระบายน้ำและถ่ายเทอากาศได้ดี ถ้าหากดินเป็นกรดให้ใช้ปูนขาวหว่านในอัตราตามที่ได้รับคำแนะนำจากการวิเคราะห์ดินหรือหากไม่ได้ส่งดินไปวิเคราะห์จะหว่านปูนประมาณ 100-300 กิโลกรัมต่อไร่โดยใช้ปูนขาวหว่านและคลุกเคล้ากับดินหรืออาจจะหว่านก่อนการเตรียมดินครั้งสุดท้าย แต่อย่างไรก็ตามควรใส่ปูนขาวก่อนปลูกประมาณ 2-3 อาทิตย์

ระยะปลูก
แปลงปลูกควรไถพรวนและปรับระดับดินให้เรียบสม่ำเสมอกันแล้วยกแปลงให้สูงประมาณ 30 เซนติเมตร กว้าง 100 เซนติเมตร และเพื่อป้องกันวัชพืชขึ้น รวมทั้งรักษาความชื้นในแปลง ควรคลุมแปลงด้วยผ้าพลาสติกทึบแสงและเจาะรูเฉพาะหลุมปลูกให้ปลูกเป็นแถวคู่ ระยะระหว่างแถว 70 เซนติเมตร ระหว่างต้น 50 เซนติเมตร รองก้นหลุมปลูกด้วยปุ๋ยคอกหนึ่งกระป๋องนมต่อหลุม ปุ๋ยสูตร15-15-15 อัตรา 20 กรัมต่อหลุม คลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วจึงย้ายกล้าลงหลุมปลูกหลุมละ 1-2 ต้น กลบดินให้เสมอระดับผิวดิน อย่าให้เป็นแอ่งหรือเป็นหลุมในช่วงฤดูฝน เพราะจะทำให้น้ำขังและต้นกล้าเน่าตายได้

วิธีการปลูก
ปลูกโดยการเพาะกล้า
การเพาะกล้าทำได้ 3 วิธี คือ
1.กระบะเพาะ นิยมใช้กรณีที่ต้องการต้นกล้าจำนวนไม่มากนัก การเพาะกล้าโดยวิธีนี้จะ สามารถเพาะได้ดี เนื่องจากใช้ดินน้อย สามารถนำดินมาอบฆ่าเชื้อโรคก่อนทำการเพาะได้โดย อบด้วยไอน้ำร้อน หรือตากดินที่จะใช้เพาะให้ดีก่อนประมาณ 3-4 อาทิตย์ หรือเลือกดินที่ปราศจากโรค มาเป็นส่วนผสมโดยสังเกตว่าดินนั้นปลูกพืชแล้วพืชไม่เคยเป็นโรคมาก่อนหรือเป็นดินที่ไม่เคยปลูกพืชมา ก่อนเลยก็ใช้ได้
2.แปลงเพาะ นิยมใช้ในกรณีที่ต้องการต้นกล้าเป็นจำนวนมาก
3.ถาดเพาะกล้า เป็นวิธีเพาะกล้าที่สะดวกและพัฒนาจากวิธีการเพาะกล้าในกระบะเพาะโดย เตรียมเพาะเมล็ดมะเขือเทศลงในถาดเพาะกล้าพลาสติก เมื่อกล้ามีอายุได้ประมาณ 20 วัน จึงเตรียม ย้ายปลูกลงแปลง โดยใช้มือบีบด้านล่างสุดของถาดหลุมต้นกล้าจะหลุดออกมาจากถาดพร้อมดินปลูก ทำให้ต้นกล้ามะเขือเทศไม่ได้รับความกระทบกระเทือนมากนัก

การดูแลรักษา
นอกจากจะใช้ปุ๋ยคอกและปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 รองก้นหลุมก่อนปลูกแล้ว การปลูกมะเขือเทศจำเป็นจะต้องมีปุ๋ยเคมีเสริมด้วย เพื่อให้คุณภาพและผลผลิตของมะเขือเทศสูงขึ้น สำหรับปุ๋ยเคมีที่ใช้ขึ้นอยู่กับสภาพของดินแต่ละพื้นที่ เช่น สภาพดินเหนียว ปุ๋ยเคมีที่ใช้ควรมีไนโตรเจนและ โพแทสเซียมเท่ากัน ส่วนฟอสฟอรัสให้มีอัตราสูง เช่น สูตร 12-24-12 หรือ 15-30-15 ถ้าเป็นดินร่วน ควรให้ปุ๋ยที่มีโพแทสเซียมสูงขึ้น แต่ไม่สูงกว่าฟอสฟอรัส เช่น สูตร 10-20-15 ส่วนดินทรายเป็นดินที่ไม่ค่อยมีธาตุโพแทสเซียม จึงควรให้ปุ๋ยที่มีธาตุโพแทสเซียมสูงกว่าตัวอื่น เช่น สูตร 15-20-20, 13-13-21 และ 12-12-17 เป็นต้น แต่ถ้าเป็นการปลูกมะเขือเทศนอกฤดูจะต้องใช้ปุ๋ยที่มีธาตุไนโตรเจนสูง เนื่องจากมะเขือเทศจะต้องใช้ปุ๋ยไนโตรเจนมากในสภาพอุณหภูมิของอากาศสูง แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าไม่สามารถหาปุ๋ยสูตรดังกล่าวข้างต้นได้ ก็สามารถใช้ปุ๋ยสูตร 15 – 15 – 15 ในอัตรา 100 กิโลกรัมต่อไร่ โดยการแบ่งใส่ 3 ครั้ง ดังนี้
ครั้งที่ 1 หลังจากย้ายปลูก 7 วัน
ครั้งที่ 2 หลังจากครั้งที่หนึ่ง 15 วัน
ครั้งที่ 3 หลังจากครั้งที่สอง 20 วัน

การกำจัดวัชพืช
-ควรกำจัดขณะวัชพืชยังเล็กเพื่อไม่ให้แข่งขันกับพืชหลักหรือเป็นแหล่งเพาะศัตรูพืช หรือติดไปกับผลผลิต
-เก็บวัชพืชและเศษพืชโดยเฉพาะที่เป็นโรคไปทำลายนอกแปลงปลูก

ที่มา:   กรมส่งเสริมการเกษตร

โรคใบไหม้

สาเหตุเกิดจากเชื้อรา Phytophthora infestans
ลักษณะอาการ
จะพบปรากฏอยู่บนใบส่วนล่างๆของต้นก่อน โดยเกิดเป็นจุดฉ่ำน้ำสีเขียวเข้มเหมือนใบถูกน้ำร้อนลวก รอยช้ำนี้จะขยายขนาดออกไปอย่างรวดเร็วทางด้านใต้ใบ โดยเฉพาะขอบๆแผล จะสังเกตเห็นเส้นใยสีขาวอยู่รอบๆรอยช้ำนั้น เมื่อเชื้อเจริญมากขึ้นใบจะแห้ง อาการที่กิ่งและลำต้นเป็นแผลสีดำ อาการบนผลมีรอยช้ำเหมือนถูกน้ำร้อนลวก
การแพร่ระบาด โรคนี้พบระบาดมากทางภาคเหนือของประเทศไทยในฤดูหนาว เพราะสภาพแวดล้อมเหมาะต่อการเกิดโรค โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ย 18-28 องศาเซลเซียส และมีความชื้นสัมพัทธ์สูงกว่า 90 % ในเขตที่อุณหภูมิต่ำและความชื้นต่ำโรคจะไม่ระบาดนอกจากมีฝนโปรยลงมาโรคจะระบาดอย่างรุนแรงและรวดเร็วภายหลังจากที่มีฝน ส่วนของพืชที่ถูกเชื้อเข้าทำลายจะตายภายใน 1 สัปดาห์
การป้องกันกำจัด
1.ถ้าปลูกมะเขือเทศแบบยกค้าง ควรตัดแต่งใบล่างให้โปร่ง
2.เมื่อเริ่มพบโรค ควรใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช

โรคใบจุดวง

สาเหตุเกิดจากเชื้อรา Alternaria solani
ลักษณะอาการ สังเกตได้จากใบแก่เริ่มจากเป็นจุดเล็กๆสีน้ำตาล แผลค่อนข้างกลมแล้วขยายใหญ่ออกไป การขยายตัวของจุดจะปรากฏรอยการเจริญของแผลเป็นวงสีน้ำตาลซ้อนๆกันออกไป ถ้าเกิดบนกิ่ง ลักษณะแผลรียาวไปตามลำต้น สีน้ำตาลปนดำเป็นวงซ้อนๆกัน ผลแก่ที่เป็นโรคแสดงอาการที่ขั้วผลเป็นแผลสีน้ำตาลดำ และมีลักษณะวงแหวนเหมือนบนใบ
การแพร่ระบาด เชื้อสาเหตุโรคนี้สามารถติดมากับเมล็ดพันธุ์ได้ โรคนี้จะเกิดมากในสภาพที่ความชื้นและอุณหภูมิสูง ถ้าสภาพแวดล้อมเหมาะต่อการระบาดของโรคมาก ๆ จะทำให้อาการจุดวงขยายตัวอย่างรวดเร็วจนต่อเนื่องกันเกิดเป็นอาการใบแห้ง
การป้องกันกำจัด
1.คลุกเมล็ดด้วยสารป้องกันกำจัดโรคพืชที่สามารถกำจัดเชื้อสาเหตุที่ติดมากับเมล็ดพันธุ์ได้
2.ถ้าระบาดในแปลงปลูก พ่นด้วยสารป้องกันกำจัดโรคพืชบางชนิด

โรคราแป้ง

สาเหตุเกิดจากเชื้อรา Oidiopsis sp.
ลักษณะอาการ อาการที่มองเห็นด้านบนใบจะปรากฏเป็นจุดสีเหลือง จุดเหลืองนี้จะขยายออกและ จำนวนจุดบนใบจะมีมากขึ้นเมื่อโรคระบาดรุนแรงขึ้น จนบางครั้งมองเห็นเป็นปื้นสีเหลืองด้านบนใบ ตรงกลางปื้นเหลืองนี้อาจจะมีสีน้ำตาล ต่อมาใบเปลี่ยนเป็นสีเหลืองทางด้านใต้ใบตรงบริเวณที่แสดงอาการปื้นเหลือง จะมีผงละเอียดคล้ายผงแป้งเกาะอยู่บางๆ มองเห็นได้ไม่ชัดเจนนัก เมื่ออาการรุนแรงมากขึ้นใบจะเหลือง จากส่วนล่างของต้นไปยังส่วนบนและใบที่เหลืองนี้จะร่วงหลุดไป ในสภาพอากาศเย็นบางครั้งจะพบผงสีขาวเกิดขึ้นบนใบได้และลุกลามไปเกิดที่กิ่งได้
การแพร่ระบาด โรคนี้มักพบในระยะเก็บผลผลิต ทำให้ต้นโทรมเร็วกว่าปกติ
การป้องกันกำจัด
1.ลดความชื้นบริเวณโคนต้นหรือในทรงพุ่ม โดยการตัดแต่งกิ่ง
2.กำจัดวัชพืชที่เป็นพืชอาศัยของเชื้อสาเหตุ เช่น น้ำนมราชสีห์ และหญ้ายาง
3.เมื่อพบโรค ควรพ่นด้วยสารป้องกันกำจัดโรคพืชบางชนิด

ที่มา :   กรมส่งเสริมการเกษตร

เนื่องจากมะเขือเทศเป็นพืชที่เก็บผลได้ไม่นานนัก การแปรรูปจึงมีความสำคัญต่อการบริโภค การแปรรูปทำได้หลายชนิด เช่น การทำแยมมะเขือเทศ น้ำมะเขือเทศ ซอส ทอฟฟี่มะเขือเทศ หรือ นำไปทำปุ๋ยหมัก เป็นต้น การแปรรูป ควรเลือกต้นมะเขือเทศที่มีผลเจริญเติบโตเต็มที่และปราศจากโรคและแมลง ผลสุกแดงคาต้น นำมาแกะเอาเมล็ดออก ใช้เฉพาะเนื้อมะเขือเทศนำมาแปรรูป แต่มีบางท่านนำมาบริโภคสด โดยนำมาฟานแช่เย็นรับประทานกับเกลือ จะมีรสชาติดี หรือนำมาคั้นเป็นน้ำมะเขือเทศ บริโภคประจำวัน ส่วนสุภาพสตรีนิยมนำมาฝานเป็นแผ่นบาง ๆ นำมาวางบนใบหน้า สามารถบำรุงผิวให้เปล่งปลั่ง ใบหน้าสวยงามเพิ่มขึ้น ซึ่งการบริโภคมะเขือเทศทำได้ง่ายมาก ทั้งบริโภคสด และนำไปประกอบอาหารโดยเฉพาะเป็นพืชแบบไทย ๆ ซื้อหาง่ายกว่าผลไม้ต่างประเทศ

ที่มา :   กรมส่งเสริมการเกษตร